Spoedcategorisering - Mol
Een voorbeeld uit de praktijk
In de parochie van Sint-Apollonia in Achterbos (Mol) stond de kerk sinds haar desaffectatie leeg. Het gebouw is niet beschermd als monument maar wel opgenomen in de inventaris van het bouwkundig erfgoed. Afbraak is niet onwaarschijnlijk.
Door de haast was een uitgebreide waardering niet aan de orde. Daarom begon met meteen een spoedcategorisering van de objecten en enkele interieurelementen. Na een methodische toelichting door de provinciale consulenten werd die op twee dagen ter plaatse uitgevoerd. Dankzij een efficiënt team, een inventaris, voldoende historische informatie en een goede voorbereiding verliep het indelen in categorieën vlot.
Een efficiënt, klein waarderingsteam:
- twee actieve leden van het (oude) kerkbestuur: een trekker die de snelheid garandeerde en alles liet klaarzetten, en iemand met grote kennis van de geschiedenis en het gebruik van de objecten (die ook de inventaris had opgemaakt);
- de pastoor (van zowel de opgeheven kerk als de nieuwe fusiekerk), die aangaf waar de interesse van de fusiekerk naar uitging, dan wel of er een andere kerkelijke bestemming was;
- de erfgoedcel k.ERF, die erfgoedspelers in de regio of andere publieke bestemmingen goed kent;
- een provinciale consulent die input leverde voor de historische waardering, en een collega die het proces begeleidde en de conclusies registreerde.
Er was een vrijwel volledige, accurate en actuele inventaris met foto’s van bijna alle objecten in de CRKC-databank.
De aanwezigheid van de beschikbare historische informatie tijdens de waarderingssessie: oude fotoalbums en lokale publicaties.
Vooraf hadden de leden van de kerkfabriek de objecten uitgepakt, gegroepeerd en uitgestald in het koor. De provinciale consulenten bereidden op basis van een export van de inventaris uit de CRKC-databank een Excellijst voor, die tijdens de spoedcategorisering werd bijgehouden.
De zowat 200 objecten werden kort overlopen in de volgorde van de inventaris, en gecategoriseerd: op een label met het inventarisnummer gaf een bolletje door zijn kleur een suggestie voor de herbestemming aan. De suggesties kwamen er steeds in een consensus van het kleine waarderingsteam, waarbij de leden van het kerkbestuur het laatste woord hadden over hoe belangrijk een object was voor de lokale gemeenschap. De provinciale consulent, een teamlid met historische kennis en de erfgoedcel bepaalden samen de historische erfgoedwaarden. Er kwamen zeer concrete en bruikbare suggesties voor herbestemming van de lokale leden, de erfgoedcel en de pastoor, zoals: recentere liturgische gewaden en vaatwerk voor de missies, enkele objecten voor educatieve taken bij lokale lagere scholen… Voor een tiental objecten kwam de suggestie dat behoud ter plaatse cruciaal was, omdat ze een belangrijke band met het gebouw hebben en een ensemble vormen.