3.1 Waarom en hoe?

Waarom waarderen?

Een goede waardenstelling biedt een sterke en beredeneerde argumentatie die verklaart waarom erfgoed belangrijk is en behouden moet blijven, of omgekeerd: waarom bepaalde elementen verwijderd kunnen worden. Het waarderingsproces levert inspiratie voor de (her)bestemming. Het proces van waardering bundelt alle relevante kennis van verschillende partijen, op een rationele wijze.

Er zijn ook andere aanleidingen en doelen om de erfgoedwaarden van een erfgoedgeheel duidelijk te krijgen, bijvoorbeeld om de betekenis én het belang van het erfgoed aan een publiek of politici duidelijk te maken, als bron voor duurzaam erfgoedbeheer, als onderlegger voor besluitvorming en een beheersplan (verplicht bij subsidies voor beschermd onroerend erfgoed)...

Een waardenstelling belicht de rijkdom en diversiteit van het erfgoed en erkent tegelijk een scala aan belanghebbenden. Daardoor creëert een waarderingsproces onmiddellijk ook een draagvlak voor het erfgoed.

Het is tot slot een belangrijke troef om bij belangenconflicten het debat en het wederzijdse begrip te bevorderen.

Waarderingsmethode

De waarderingsmethode in dit stappenplan is gebaseerd op de overtuiging dat erfgoedwaarden een sociale constructie zijn: mensen kennen ze toe aan het erfgoed. De waarden zullen dus variëren naargelang van het perspectief van wie het bekijkt en de periode. Het proces van waarderen is dan ook geen eenzame expertactiviteit, maar moet participatief zijn: alle betrokkenen die om dit erfgoed geven, hebben er belang bij.

Het is bovendien belangrijk dat het zo rationeel mogelijk gebeurt. De waarderingsmethode beschrijft stap voor stap een methode: u loopt in stappen door het proces, dat zo in kleine stukjes wordt opgedeeld. Doordat er meerdere mensen bij betrokken zijn en het om een vaste methode gaat waarbij de beslissingen open worden gecommuniceerd, voorkomt u dat een waardering overkomt als een willekeurig oordeel of een afweging waarin één individu de doorslag gaf. Om dezelfde reden is het belangrijk vast te leggen waarom iets wel of niet belangrijk wordt gevonden voor een bepaald doel.

Een waarderingstraject bestaat uit verschillende stappen, die op het einde een waardenstelling opleveren. De elementen worden in categorieën verdeeld, waardoor de besluitvorming over herbestemming gemakkelijker wordt.

Het stappenplan kan, in overleg met de betrokken erfgoedactoren, aangepast worden aan uw project. Voor iedere stap kunt u een invulformulier gebruiken.

Voor historische waarden en voor kwaliteiten zoals ensemblewaarde of zeldzaamheid doet u een beroep op een erfgoedspecialist. De samenstelling van het waarderingsteam wordt uitgelegd bij de gekozen methode.