7. Categoriseer de elementen

Wat? Omdat u een aantal belangrijke beslissingen te nemen hebt over de toekomst van het erfgoed, wil u graag weten welke elementen er nu echt toe doen en welke niet. Een categorisering van elementen is nuttig voor allerhande beheersvraagstukken.

Wie? Het volledige waarderingsteam voert dit uit.

Waarom? Afhankelijk van de reden waarom u elementen wil categoriseren of onderling wegen, volgt u hieronder stap 7.A of 7.B.

  • Om prioriteiten te stellen voor een beter en waardengebaseerd beheer volgt u stap A.
  • Om beslissingen te nemen over herbestemming, volgt u stap B.

BELANGRIJK

Hou altijd rekening met het gekozen perspectief van waaruit u waardeert. Dat is meestal op niveau van een organisatie of lokaal. Anders worden de gegeven scores onbruikbaar. Het kan zijn dat een element in het lokale geheel een topstuk is, maar op regionaal niveau bijvoorbeeld maar een gering belang heeft. Anderzijds kan een topstuk dan weer van minder belang zijn voor het lokale ensemble.

A. Categorisering elementen voor waardengebaseerd beheer

Waarom? Wilt u beter prioriteiten kunnen stellen voor waardengebaseerd beheer? Welke elementen pakt u best prioritair aan, zijn interessant om tentoon te stellen of zijn de toppers als er een dringende evacuatie moet gebeuren? Naar welke elementen gaan de schaarse middelen? Of welke mogen gewoon weg?

Hoe? Bij de integrale waardering worden alle elementen overlopen, dat kan ter plaatse met het waarderingsteam, ofwel op basis van goede foto’s in gemeenschappelijk overleg. Deel de elementen in binnen één van de vijf categorieën. Dat doet u in feite op basis van de combinatie van alle waardencriteria samen, zonder echter dat cijfers worden opgeteld.

U kan dit tegelijkertijd doen met Stap 6, omdat u dan ieder element al overloopt, maar soms is het goed om dat achteraf te doen, omdat u dan een overzicht hebt van het geheel. Gebruik het Formulier Waardering elementen en categorieën voor beheer.

  • Vul de laatste kolom in met de categorieën voor beheer. Gebruik ‘hoog’, ‘gemiddeld’, ‘laag’, ‘geen’ ofwel A, B, C, D.
  • De duiding bij de scores vindt u in de Bijlage Categorieën voor beheer.

U kan deze categorieën best opnemen in uw inventaris, zo kan u die ook echt gebruiken voor allerlei vragen rond beheer.

Formulier Waardering elementen en categorieën voor beheer

Bijlage Categorieën voor beheer

B. Categorisering van elementen voor herbestemming

Waarom? Ook al zijn erfgoedwaarden duidelijk geworden, een beslissing voor de herbestemming ligt nog altijd niet voor de hand. Om vanuit de waardering tot een onderbouwde beslissing te komen voor herbestemming, kunt u de elementen best in categorieën opdelen. Daarna is de conclusie, in feite een advies voor herbestemming, evidenter én is die meteen ook gedragen door het waarderingsteam.

Hoe? Ofwel doet u dit tegelijk met Stap 6, of nadien opnieuw element per element. Voor àlle elementen moet immers een beslissing vallen.

  • Neem de waardenstelling van het geheel en van de elementen ter hand. Overloop alle elementen en sta bij elk element stil met het volledige waarderingsteam. Doe dat ter plaatse.
  • Gebruik papieren labels met touwtjes die u vastbindt aan het element. Dat bespaart heel veel zoekwerk nadien en is ook visueel sprekend. In potlood noteert u het inventarisnummer. Op de achterzijde kan u een afkorting die naar de kerk verwijst noteren.
  • Gebruik het Formulier Categorieën voor herbestemming
    • Vul bovenaan opnieuw de naam van de kerk, de datum en het gekozen perspectief in: O (organisatie), L (lokaal), R (regionaal) of NI (nationaal en internationaal).
    • Vul in de eerste kolom de inventarisnummers in.
    • (1, 2, 3) Vervolgens scoort u een aantal categorieën met ‘hoog’, ‘gemiddeld’, ‘laag, ‘geen’.De duiding bij de scores vindt u in de Bijlage Categorieën voor herbestemming.
    • (4) De conclusies, het advies voor herbestemming, formuleert u als kleurcodes ‘paars’, ‘bruin’, ‘blauw’, ‘geel’, ‘groen’, ‘rood’, ‘wit’, ‘grijs’, ‘zwart’. Ze zijn uitgelegd in de Bijlage Categorieën voor herbestemming.
    • (5) Geef daarnaast ook eventuele concrete opties aan; soms zijn er al concrete voorstellen geweest die zinvol zijn.
    • In (6) kan u alternatieven of een plan B aangeven; voor wanneer de geadviseerde herbestemming niet zou lukken. Dit is opnieuw een kleurcode: ‘paars’, ‘bruin’, ‘blauw’, ‘geel’, ‘groen’, ‘rood’, ‘wit’, ‘grijs’, ‘zwart’.
  • Kleef kleurbolletjes of schrijf de kleurcategorie op de labels van de elementen indien iedereen het er over eens is.

Goedkeuring

Leg ALTIJD nadien de lijst met de elementen per categorie voor aan:

  • Het projectteam
  • De belangrijkste belanghebbenden
  • De bisdommen
  • In geval van bescherming: het agentschap Onroerend Erfgoed

Doordat de elementen gemarkeerd zijn met een label en daarop een kleurcode, kunt u andere belanghebbenden ook makkelijk bij een rondgang door de kerk op de hoogte brengen van het advies en hun reacties peilen.

Formulier Categorieën voor herbestemming

Bijlage Categorieën voor herbestemming

​Meer weten?

Bekijk de lijst met geraadpleegde literatuur en verdere leestips omtrent de waardering van (religieus) erfgoed.